Jaki jest potencjał geotermii w Wołominie? Dlaczego taki rodzaj pozyskiwania energii rzeczywiście nam wszystkim się opłaca?
Temat jest szeroko komentowany. Rozpala nadzieje ale także rodzi wiele pytań jak wszystko co dotyczy Odnawialnych Źródeł Energii. Zacznijmy od podstaw i uporządkujmy wiedzę. O wyjaśnienie poprosiliśmy prezesa ZEC w Wołominie Karola Ciepielewskiego.
Geotermia to ekologiczne ogrzewanie z wykorzystaniem bezpłatnego źródła energii, zaliczane do Odnawialnych Źródeł Energii, niezależne od cen surowców, wydarzeń politycznych i sytuacji kryzysowych. Wykorzystanie energii geotermalnej stanowi alternatywę dla spalania paliw kopalnych – zmniejsza zależność od niestabilnych rynków i cen gazu, ropy czy węgla. Wody termalne są efektywnym źródłem energii, która w przeciwieństwie do większości odnawialnych źródeł, jest dostępna zawsze oraz niezależna od pogody czy też pory roku. Wśród wielu zalet tego źródła należy wymienić także stabilność jakościową i cenową, a jednocześnie niezależność od warunków geopolitycznych.
Jak jest w Wołominie
Odkryte źródło ciepła geotermalnego w Wołominie charakteryzuje się parametrami:
- wydajność: 199 m3/h
- temperatura: 36,7 stopni Celsjusza.
W naszym systemie ciepłowniczym jest to temperatura wymagająca zintegrowania z innym źródłem ciepła – w naszym przypadku będą to pompy ciepła. Urządzenia będą wykorzystywać jako dolne źródło wody geotermalne. Wysokotemperaturowe pompy ciepła doskonale wpisują się w miks energetyczny, cechują się doskonałymi wskaźnikami i wspierają geotermię wówczas, gdy jej parametry wyjściowe są niewystarczające. Co istotne i warte podkreślenia, strategia rozwoju ZEC zakłada rozproszenie źródła ciepła, poprzez budowę układów kogeneracji gazowej i pomp ciepła. W tej sytuacji możliwość integracji pomp ciepła z instalacją geotermalną zasilanych tanią energią elektryczną z własnego źródła (kogeneracja) jest rozwiązaniem wręcz modelowym. Dodatkowym atutem rozproszenia źródeł ciepła jest znacząca poprawa parametrów pracy sieci i zmniejszenie strat na niej, co również ma wpływ na obniżenie ceny dla odbiorców.
W kontekście wątpliwości zgłaszanych przez niektórych, dotyczących samej temperatury źródła ciepła geotermalnego ich zdaniem wykluczającej sens rozwijania tego projektu, należy zwrócić uwagę na to, że wzorcowa Geotermia Podhalańska po kilkunastu latach inwestowania zaczęła wychodzić na plus dopiero w 2008 roku. Oznacza to, że do tego momentu nawet praca na źródłach powyżej 90 stopni Celsjusza była ekonomicznie nieuzasadniona. Niemniej, czynniki systemowo kreujące cenę ciepła w Polsce dają ekonomiczną rację bytu źródłom o coraz skromniejszych parametrach i proces ten szybko postępuje.
Czy to się opłaca?
Poniżej przedstawiam analizę wzrostu kosztów wytwarzania ciepła w ciągu ostatnich kilku lat, która pokazuje wręcz dramatyczną tendencję wzrostową. Biorąc pod uwagę wprowadzone przepisy prawne, które mają na celu osiągnięcie neutralności klimatycznej do roku 2050 przez kraje UE oraz przedłożone ostatnio przez Komisję Europejską propozycje ograniczenia emisji dwutlenku węgla o 90 procent do 2040 roku, wytwarzanie ciepła z węgla stanie się w niedalekiej przyszłości niemożliwe! Przede wszystkim z przyczyn ekonomicznych. Należy również dodać, że obecnie realizowany jest proces szybkiego wygaszania polskich kopalni, który przewiduje zamknięcie ostatniej z nich w 2049 roku. Już dziś Polska nie jest w stanie pokryć swojego zapotrzebowania na węgiel własną produkcją, co oznacza, że surowiec ten będziemy importować na warunkach dyktowanych nam przez rynki zewnętrzne. Jak ten dyktat może wyglądać mieliśmy okazję zaobserwować w związku z inwazją Rosji na Ukrainę. Ceny węgla, które w tamtym czasie wręcz eksplodowały, już nigdy nie wrócą do poziomów notowanych w przeszłości. Węgiel również z tego powodu stał się bardzo drogim paliwem i odejście od niego staje się racją naszego bytu.
Ile kosztuje ciepło?
Porównując koszty wytworzenia ciepła z węgla w 2017 r. do kosztów w 2023 r., widzimy radykalny wzrost. Źródła ciepła rozważane do zainstalowania bądź parametry wody geotermalnej nieopłacalne w roku 2017, dzisiaj są poważnie brane pod uwagę i dają nam możliwości zatrzymania galopujących cen. Istotnym instrumentem wpływającym na opłacalność inwestycji jest nieustanny rozwój technologii, co widać po współczynniku efektywności pomp ciepła. Wyżej przedstawione tendencje dotyczące kosztów wytwarzania ciepła z węgla nie pozostawiają żadnych wątpliwości, że w bardzo krótkiej perspektywie każde odnawialne źródło wytwarzania energii cieplnej będzie rozwiązaniem tańszym niż tradycyjne sposoby jej wytwarzania. W tym miejscu należy dodać, że koszty eksploatacji energii geotermalnej maleją. Jak wynika z danych firmy Frost & Sullivan, koszt produkcji energii geotermalnej w roku 2005 wynosił 50-150 euro/MWh, w roku 2010 spadł do wartości 40-100 euro/MWh, natomiast w roku 2020 koszt ten szacowany jest na 40-80 euro/MWh. Jest to informacja niezwykle korzystna dla Wołomina. Trzymamy rękę na pulsie i skorzystamy z zasobów wnętrza ziemi w odpowiednim czasie.
Co nas czeka w przyszłości?
Nie pozostaje nam nic innego, jak dynamicznie dekarbonizować system ciepłowniczy w Wołominie, czynić nakłady na modernizację sieci i we współpracy z odbiorcami wspomagać proces termomodernizacji obiektów korzystających z naszego ciepła. W tym ostatnim obszarze wielkie nadzieje pokładamy we współdziałaniu z naszym największym odbiorcą tj. Spółdzielnią Budownictwa Mieszkaniowego w Wołominie. Obserwując determinację nowego zarządu SBM i zrozumienie problemu, który stoi przed nami, jesteśmy optymistami.
Jednakże plany i zamiary należy przekładać na możliwości. Zakład Energetyki Cieplnej w Wołominie przystępuje obecnie do realizacji inwestycji budowy czterech rozproszonych jednostek kogeneracyjnych na terenie miasta Wołomin. Jest to inwestycja opiewająca na kwotę ponad 50 mln zł. W następnej kolejności planujemy przystąpienie do budowy systemu pomp ciepła, a w kolejnym kroku dołączenia do niego ciepłowni geotermalnej. Każdy z tych etapów to nakłady inwestycyjne opiewające na kolejne dziesiątki milionów złotych, co oznacza konieczność konsekwentnego i racjonalnego prowadzenia procesu inwestycyjnego. Nie możemy jednocześnie realizować kilku ogromnych tytułów inwestycyjnych nie tylko dlatego, że byłoby to zbyt dużym obciążeniem finansowym dla Spółki, ale przede wszystkim ze względu na to, że koszty te bezpośrednio obciążyłyby nadmiernie naszych odbiorców. W procesie tym musimy poruszać się inteligentnie, działając dla dobra naszych odbiorców, bez zbędnego narażania ich na wzrost cen ciepła. Na pewno jednak nie zatrzymamy procesu dekarbonizacji systemy ciepłowniczego ZEC. Z całą pewnością do jego zatrzymania nie skłoni nas też przedwyborcza gorączka, która opanowała niektórych pretendentów.
Artykuł ukazał się w Tygodniku „Wieści Podwarszawskie” nr 8/2024
